درمان دارویی بیش فعالی، آری یا خیر؟
برای برخی پدر و مادرها مسئله سن بسیار مهم است. سونیا، یکی از این والدین میگوید: پسرم فقط 5 سال داشت وقتی که اختلال بیش فعالی او مشخص شد. من فکر می کردم او برای شروع مصرف دارو بسیارکوچک است.

درحقیقت، آکادمی طب اطفال امریکا، با سونیا موافق است. آنها اغلب رفتار درمانی را برای سنین زیر 6 سال پیشنهاد می کنند. پروفسور ریچارد گالاگر (Richard Gallagher) از موسسه ای برای کمبود توجه و اختلالات رفتاری در بیش فعالی در مرکز مطالعات بچه های دانشگاه نیویورک، میگوید: والدین اغلب تقاضا دارند، قبل از چرخش به سمت دارو، سایر درمانها را نیز مدنظر داشته باشیم و چندین روش موثر دراین باره وجود دارد. وی والدین را تشویق می کند تا به اثرات و عوارض داروها، نگاهی بیندازند.

تغییرات رفتاری، به تنهایی برای بچه هایی که فقط غیر متمرکز و بی توجه هستند، موثرترند. برای بچه هایی که اغلب آسیب می زنند و بیش فعالی در آنها نشانه های زیادی دارد، ترکیبی از هردو روش دارو درمانی و مدیریت رفتار، موفق تر است.

کمک والدین و آموزگار
والدین و آموزگار کلاس درسی، نقش مهمی را در کمک به کودک، برای یادگیری وی و تشخیص و تنظیم رفتارش دارند. در مورد والدین، این یعنی اینکه، آنها اهداف کوچک قابل اداره کردن، به کودکشان بدهند، مثل نشستن سر میز شام برای حداقل 10 دقیقه، البته برای دستیابی به آن نیز، پاداشی به وی بدهند. همچنین آموزگار نیز، با فرستادن کارت گزارش به منزل و اطلاع به والدین که آیا کودک امروز در مدرسه، به اهداف رفتاری اش رسیده است یا خیر، کمک بزرگی به والدین خواهند کرد.

پسر سونیا الان ده ساله است، او می گوید، حتی وقتی به مهدکودک می رفت از معلمان او کمک می گرفتم تا کمک کنیم به او تا رفتارش را تغییر دهد. او هر 20 دقیقه برای سه موضوع امتیاز می گرفت: نشستن، انجام وظایفش و احترام به دیگران. وقتی این موارد را درست انجام می داد، جایزه اش، صرف زمان بیشتر برای کار مورد علاقه اش مثلا تیر اندازی در روزی دیگر بود.همین کار،یعنی، دادن وقت اضافه برای کاری که دوست دارد، موثر تر از مجازات وی برای رفتار نادرستش، خواهد بود و بیشتر کاربرد دارد.

درمورد کودکان بزرگتر، یک مربی یا معلم میتواند به آنها روش نگهداری کتاب هایشان، کاغذها و یا انجام تکالیف را، آموزش دهد. دکتر ادوارد هالوور (Edward Hallowell) نویسنده کتاب نتیجه حواس پرتی، میگوید: اگر والدین در مرتب کردن به کودک شان کمک کنند، بسیار موثر تر از این است که تنها گوش زدش کنند. زیرا در این صورت بیشتر شبیه عیب جویی است.
 
خواب
برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی، بستن چشمان به اندازه کافی یک روش خوب برای تغییر بازی است. تحقیقات نشان داده است که، تنها یک نیم ساعت خواب اضافه، میتواند به کنترل تکانشگری و بیقراری آنها کمک کند. پروفسور مارک استین ( Mark Stein) متخصص بیش فعالی از بیمارستان کودکان سیاتل، میگوید: تعداد زیادی از این کودکان، به اختلالات خواب نیز دچار هستند و هر یک از این موارد دیگری را تشدید می کند.

یکی از معمول ترین مشکلات خواب در کودکان مبتلا این است که آنها نمی توانند آرام بگیرند و به خواب بروند. درنتیجه، به دلیل خستگی ناشی از کمبود خواب، صبح روز بعد با نشانه های بیشتری از این اختلال بیدار خواهند شد. به همین دلیل، برخی پزشکان، پیشنهاد داروهای خواب آوری مثل ملاتونین را به خانواده ها می دهند. برای همین و به منظور جلوگیری از تجویز داروی خواب آور در کودکان، بهتر است والدین یک برنامه، برای خواب خوب، راه انداخته و کودک را به آن عادت دهند. این برنامه میتواند شامل:

- داشتن یک زمان خواب ثابت، حتی در تعطیلات آخر هفته.

-خنک و تاریک نگه داشتن اتاق خواب.

- آرام کردن فضا.

- دیدن هرگونه صفحه نمایشی، ازهرنوع قبل از خواب را ممنوع کنید. کامپیوتر، تلویزیون، موبایل و بازیهای ویدئویی را خارج از اتاق خواب نگه دارید. در نتیجه فرزندتان وسوسه یا پریشان نخواهد شد.
 
سونیا می گوید: ما مراحل قبل از خواب را به 10 مورد تقسیم کردیم: مثل، دوش گرفتن، لباس خواب پوشیدن، نیم ساعت مطالعه و ... . پسرم قبلا واقعا با خواب مشکل داشت اما قرار دادن این روال برای خوابیدن کمکش کرد.

کودک بیش فعال معمولاً  توانایی دقّت و تمرکز بر روی یک موضوع را نداشته و یادگیری در او کند است

 
تمرینات ورزشی
مطمئن شوید که فرزندتان، فرصت های زیادی برای دویدن و بازی داشته باشد (البته در زمان مناسب). مطابق برخی یافته های اخیر، با 30 دقیقه ورزش روزانه، بچه های مبتلا به اختلال بیش فعالی، می توانند تمرکز کنند و افکارشان را بهتر سازماندهی نمایند . آلیس، مادر یکی از بچه های مبتلا، این مسئله را تآئید کرده می گوید: پسرم تمرکز خیلی خوبی نداشت، اما عاشق شناکردن است. او از احساس جریان آب روی پوستش بسیار لذت می برد و اغلب وقتی از استخر برمی گردد، آرام تر است.چنانچه فرزندتان می خواهد به ورزش های سازمان بندی شده، که احتیاج به میزان کردن تمرکز دارد،مثل بیس بال یا تنیس، بپردازد، بدانید که بسیار بهتر خواهد بود و او را تشویق کنید.

دکتر استین می گوید: قبل از شروع دارو درمانی، بسیاری از بیماران من، بیهوده و بدون هدف تنها به دنبال توپ می دوند، ولی دارو درمانی اینجا کمک می کند تا بهتر بازی کرده و یک عضو خوب برای تیم شان باشند.

مدیتیشن و تمرکز حواس
خط جدیدی برای تحقیقات در این زمینه باز شده است و آن، کاوش و جستجو در باره چگونه تمرکزکردن است. یعنی یادگیری اینکه چگونه حواس خود را جمع نگه داریم، آگاهی خود را بالاببریم و تمرین خویشتنداری کنیم به وسیله نفس های عمیق کشیدن و مدیتیشن. این کارها ممکن است به مدیریت نشانه های بیش فعالی کمک کند.

در این زمینه، یک مطالعه کوچک نشان داده است که، وقتی والدین و کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی آنها، با یکدیگر، به مدت 8 هفته تمرین مدیتیشن و تمرکز حواس داشته باشند، بچه های آنها نشانه های کمتری خواهند داشت.
  

ADHD شایعترین اختلال رفتاری در سنین کودکی و بلوغ است

 
موزیک درمانی
این روش می تواند توجه را صیقل داده و مهارتهای اجتماعی را تقویت کند. این کار، موزون و دارای ساختار است. در نواختن موزیک، مغز، قسمت های مختلف خود را وادار می کند تا با یکدیگر کارکنند، همانگونه که اعضای یک گروه باهم کارمی کنند. در این زمینه، یعنی ارتباط موزیک درمانی با اختلال بیش فعالی، مطالعات کمی صورت گرفته است، اما دانشمندان می دانند که وقتی کودکان با یک ابزار بازی می کنند، مثل نواختن یک پیانودر منزل، یا نواختن ویولون سل در ارکستر مدرسه، عملکرد اجرایی بسیار بهتری نسبت به بچه هایی که این کار را نمی کنند، دارند.سازماندهی کردن و به راحتی سوئیچ کردن بین وظایف مختلف یکی از توانایی های مغز است.

چنانچه فرزند شما به جای فلوت زدن، دوست دارد پا به توپ بزند یا هنوز نمی تواند برای درس یا تمرین یک جا بنشیند، راه ساده آن است که موزیکی را که دوست دارد بگذارید، بشنود، شاید آرام بماند و بتواند تکالیفش را انجام دهد. زمانی که شما، موزیکی را که دوست دارید، می شنوید، مغز شما دوپامین (dopamine) ترشح می کند که یک ماده شیمیایی برای کمک به تمرکز شماست. تحقیقات بیشتری در زمینه ارتباط بیش فعالی با موزیک تراپی لازم است اما تحقیقات در این زمینه با ارزش است، به خصوص برای خانواده هایی که عاشق موسیقی هستند.

 اسیدهای چرب امگا3
در طول این سال ها رژیم های غذایی زیادی برای افراد مبتلا به بیش فعالی پیشنهاد شده است، اما توسط دانشمندان رد شد. در تحقیقات جدید، به ارتباط بین اسیدهای چرب امگا 3 و بیش فعالی، اشاره کرده اند. این مواد مغذی در ماهی هایی مثل سالمون، گردو، دانه کتان و محصولات سویا و نیز در سبزیجات دارای برگ سبز، مثل اسفناج و سایر غذاها وجود دارد. همچنین امگا 3 به همان مقدار که در مکمل های وایارین (Vayarin) که باید توسط پزشک تجویز شود، وجود دارد، در مکمل های بدون نیاز به نسخه نیز وجود دارد.

تحقیقات نشان داده است که، بچه های مبتلا به اختلال بیش فعالی در خون شان، اسیدچرب امگا3 پایین تری دارند، که نشان می دهد، افزایش مقدار آن در رژیم غذایی ممکن است علائم این بیماری را کاهش دهد. اگرچه مکمل های امگا 3 بطور گسترده و برای درمان تجویز نمی شود، اما داشتن یک رژیم غذایی متعادل شامل، ماهی ها، غلات کامل، بسیاری از میوه ها و سبزیجات و نیز کاهش مصرف شکر و خوراکی های فرآوری شده، بطور یقین در سلامتی زندگی فرزند شما، بسیار کمک کننده خواهد بود.